Drie jaar geleden startte het denkwerk rond de stadskernvernieuwing van Torhout met het belevingsonderzoek van Architecture Workroom Brussels. Dit resulteerde in een projectdefinitie of programma voor het Masterplan.
Het Masterplan is een langetermijnvisie op de ruimtelijke ontwikkelingen van de stadskern. Het bepaalt hoe de stadskern zal evolueren om antwoord te bieden op talrijke uitdagingen: beeldkwaliteit, bereikbaarheid, bevolkingsgroei, economie, vergrijzing, ecologie,...
Het Masterplan werd in 2017-2018 opgemaakt door het team List (Parijs) – Lola (Rotterdam) – Sweco (Kortrijk) via een participatietraject met de bevolking en andere betrokkenen. Aan de hand van luistermomenten, werksessies en interactieve tentoonstellingen hebben de bevolking, het Lokaal Bestuur Torhout en de ontwerpers het Masterplan, de visie en de projecten samen vorm gegeven.
Tijdlijn
In 2018 is de eindversie van het Masterplan gepresenteerd. Tijdens het voorbije jaar is de visie verder onderbouwd en verfijnd, onder meer door middel van een mobiliteitsstudie. Verschillende mogelijke scenario's om het verkeer in de binnenstad vlot te laten verlopen werden gescreend. De keuze viel op een enkele rijrichting over het marktplein, met meer ruimte voor lang parkeren, wandelen en fietsen.
Daarnaast is gestart met het ontwerp en de uitvoering van de Markt, de Kortemarkstraat en de Rijselstraat en met het ontwerp van de eerste tuinen.
Tentoonstelling
In het stadskantoor stellen we de tijdlijn en de keuzes graag aan je voor in een tentoonstelling met infopanelen. Het is het resultaat van een goede samenwerking met de bevolking. Deze samenwerking willen we verderzetten in de uitvoering. We blijven inzetten op participatie en uitgebreide informatie.
Fasering
Het Masterplan is afgerond. Nu is het de beurt aan de uitvoering van het Masterplan.
De werken vinden plaats van 2020 tot 2023. De werken zelf zullen in volgende fases opgedeeld worden:
- Kortemarkstraat;
- Rijselstraat (deel Zuidstraat-Kortemarkstraat en deel Kortemarkstraat-Tinnenburgstraat);
- Zuidstraat;
- Markt en kerkzone;
- Oostendestraat/Burg;
- Hofstraat.
Door de werken in fases op te delen beperken we de impact van de werken voor de omwonenden en bezoekers tot het absolute minimum en garanderen we de bereikbaarheid van het centrum en de betrokken straten. Daarom kiezen we voor korte en efficiënte werk- en werfperiodes.
Mobiliteit
Na het afronden van het Masterplan werd de visie afgetoetst en bijgestuurd aan de hand van een circulatieplan.
Het Masterplan voorziet eenrichtingsverkeer op de Markt. Hierdoor zal de beleving en de beeldkwaliteit van de Markt versterken én kunnen we de bereikbaarheid garanderen. Er komen:
- voldoende en veilige ruimte voor fiets en voetgangers;
- meer plekken om te rusten op een bank of een terras;
- voldoende plaats voor de wekelijkse markt en andere evenementen.
De rijrichting van noord naar zuid, met voldoende en verspreide parkeerplaatsen, garandeert de bereikbaarheid voor omwonenden, handel en horeca.
De haalbaarheid van dit circulatieplan werd onderzocht aan de hand van een verkeersmodel. Op strategische plaatsen in de stad zijn tellingen uitgevoerd die inzichten boden in de autoverkeerstromen. Hoeveel auto’s komen de stadskern binnen, van waar komen zij en waar gaan ze naar toe? Het verkeersmodel bekijkt niet enkel of het verkeer vlot doorstroomt, het onderzoekt ook de impact op de veiligheid en de leefbaarheid. Aan de hand van de resultaten is een verbeterd circulatieplan weerhouden dat volgende punten respecteert:
- een vlotte doorstroming van en door de binnenstad;
- de bereikbaarheid van elke straat;
- een leefbare en veilige verkeersafwikkeling;
- een stadskern waar fietsers en voetgangers op de eerste plaats komen. Het S.T.O.P.-principe vormt het uitgangspunt op vlak van verkeer. Stappers (voetgangers) en trappers (fietsers) krijgen voorrang. Daarna volgt het gemotoriseerd verkeer, zonder dit te weren uit de stadskern.
De Markt
Het gebied van de Markt, de Hofstraat en de Zuidstraat wordt verder uitgewerkt volgens de principes van het Masterplan. Bij deze uitwerking gaat aandacht naar:
- bijzondere plekken, zoals het terras van het historische stadhuis en de fontein;
- de materiaalkeuze;
- het gebruik, met onder meer de circulatie, het parkeren en specifieke activiteiten, zoals de woensdagmarkt en andere evenementen.
Een nieuw terras voor het stadhuis
Aan de zuidzijde van het historische stadhuis wordt een groot terras gebouwd. Dit terras is een plek waar je kan rusten, waar activiteiten georganiseerd kunnen worden (podium) en het verleent toegang tot het stadhuis (via trappen en via een zachte, comfortabele helling).
Om dit terras kwalitatief vorm te geven, zijn verschillende ontwerpen gemaakt. Het weerhouden ontwerp integreert trappen en een toegangshelling in een vloeiende beweging die inspeelt op het ontwerp, het lijnenspel en materiaalgebruik van het plein. De gevelbrede terras- en podiumruimte is een rustige plek die voor uiteenlopende activiteiten gebruikt kan worden: als terras voor het gebouw, als podium voor optredens, als tribune voor een wielerkoers,... Het geeft eveneens een oplossing voor een optimale toegankelijkheid voor personen met een beperking.
De fontein
De fontein ligt centraal op het zuidelijk deel van de Markt. Het is een monumentaal en speels element. Het is een plek van beleving voor alle gebruikers van de Markt. Waterstralen zorgen voor een rustgevende en verfrissende sfeer. De ligging, afgezonderd van het gemotoriseerd verkeer, garandeert de veiligheid van spelende kinderen.
De fontein (een raster van spuitkoppen) zijn ingewerkt in de verharding. Dit laat toe de ruimte te gebruiken voor markten en evenementen, waarvoor de fontein niet in de weg staat.
Materialen
Op de Markt zullen hoogwaardige materialen gebruikt worden. Een spel van lijnen en vlakken in natuurstenen creëert een pleineffect van gevel tot gevel. Lijnen in lichte natuursteen contrasteren met een vlak in warme tinten. De lijnen tonen het reliëf (hoogtelijnen) en het gebruik. Op en rond de lijnen wordt de wekelijkse markt opgesteld.
Het plein wordt vlak aangelegd, met een beperkt hoogteverschil voor het weggedeelte. Het comfort voor voetgangers en fietsers staat centraal, zonder de leesbaarheid van de ruimte uit het oog te verliezen, namelijk waar kan/mag de auto rijden.
Parkeren
De Markt is een ruimte waar men naar toe komt: te voet, met de fiets of met de wagen. Voor fietsers en auto’s wordt voldoende stallings- en parkeerruimte voorzien. Verspreid over de Markt, met andere woorden nabij alle activiteiten zijn er fietsstallingen en parkeerplaatsen.
Bij het parkeren wordt gezorgd voor voldoende rotatie (bijvoorbeeld door het shop & go principe) voor een permanente bereikbaarheid. Ook met veilig laden en lossen wordt rekening gehouden.
Gebruik
De inrichting van de Markt vertrekt van het principe dat het voor vele uiteenlopende activiteiten gebruikt moet kunnen worden. Dit zijn kleine dagelijkse kleine activiteiten zoals mensen die elkaar ontmoeten of een broodje eten nabij de fontein, maar ook de wekelijkse markt, een concert, wielerwedstrijd,... Wat men ook wil en kan organiseren, rekening houdend met de beschikbare ruimte, de Markt als hart van de stad moet dit toelaten. Dit betekent dat de inrichting en materiaalkeuze hierop zijn afgestemd: een vlakke ondergrond, straatmeubilair en bomen die op de goede plek zijn ingepland en krachtige elementen die de ruimte kwalitatief bepalen, zoals het terras en de fontein.
Tuinen
De zeven verborgen tuinen omsluiten het Marktplein met hun groene karakter. Het ontwerp van de leestuin aan het park Ravenhof is een eerste ontwerp dat verder uitgewerkt wordt: de leestuin wordt opengetrokken met zicht op het park.
Met de stadskernvernieuwing krijgt het park de Brouckere een nieuw elan. Aan de Aartrijkestraat en de 's Gravenwinkelstraat zullen twee pergola's voor een aantrekkelijke en open toegang tot het park zorgen. Afgelopen winter werd al een deel van het hek en de haag weggenomen om het park meer openheid te geven. De nieuwe pergola met weelderig bloeiende blauwe regen zal verschillende functies herbergen: spelen en rusten met voldoende ruimte om van de natuur en het park te genieten.
